Bubbels, glazen boxen en dingen die groeien in de tijd - interview

Arjan van Helmond beeldend kunstenaar en de deelnemers aan 'Spacemakers' 2023

31-10-2023
Twee dagen voor de opening spreek ik kunstenaars Julia Lok (1996), Laura Snijders (1993) en Lambertine van Veldhuizen (1996) bij Galerie Pouloeuff in Naarden-Vesting over de zesde editie van Spacemakers. Spacemakers is een initiatief van de Keep an Eye Foundation en Galerie Pouloeuff, waarbij Nederlandse kunstenaars tot 35 jaar zich kunnen aanmelden voor een residentie Masterclass met aansluitend een tentoonstelling in de galerie. Daarbij worden ze begeleid door een gevestigd kunstenaar. Ditmaal kunstenaar Arjan van Helmond.

Volg de Pouloeuff Spacemakers:
2023 >  2022 >   2021 >   2020 >   
2019 >  2018 >
NAAR ALLE BERICHTEN >


Naar alle interviews >

Grappige samenloop van omstandigheden, hoe die kruisbestuiving ontstaat.

Daar hoop je op!

Interview door Puck Kroon
Het is lunchtijd, er wordt tussen de bouwmaterialen en nog drogende werken een tafel uitgeklapt en gedekt. Tussen het gesprek over het aanleren van nieuwe werkwijzen, het buiten een bepaalde box treden en het al dan niet bewust afwijzen van een bepaald medium, klinken vragen als: ‘Mag ik een wrap?’ en ‘Kun je me de koriander aangeven?’

Hoe begin je aan een intensieve werkperiode als deze als je elkaar helemaal niet kent?
Laura: Om elkaar te leren kennen had Arjan aan ons gevraagd of we voor de introductiedag drie objecten mee wilden nemen: iets dat groeit in de tijd, iets dat je altijd bij je hebt en iets dat je zelf gemaakt hebt. Aan de hand daarvan zijn we in gesprek gegaan over onszelf en ons werk.
Julia: Lambertine schildert vooral, Laura is opgeleid in de mode en ik werk veel met hout. Ondanks onze verschillende disciplines kwamen we er al snel achter dat we allemaal een heel open houding hebben. Daarnaast gaat het kennismaken in een sneltreinvaart doordat je tijdelijk huisgenoten bent.
Lambertine: Je komt bijvoorbeeld achter elkaars ochtendrituelen; wie er ontbijt en wie niet, wanneer iemand doucht. Best grappig.

Wat was jouw rol, Arjan?
Arjan: Samen met curator van de galerie Ine van der Horn heb ik de kunstenaars geselecteerd naar aanleiding van het thema Biospheres. Als kunstenaar ben je zelfvoorzienend en moet je een eigen bubbel creëren. Door de galerie om te dopen tot een biosfeer, konden we gezamenlijk vanuit een nieuw perspectief de wereld observeren. Door dit te doen, realiseer je je dat je maar heel weinig nodig hebt om iets relevants te kunnen maken binnen een bepaalde context. Zo word je als het ware een ontdekkingsreiziger. Het is niet voor niets dat tijdens de ontdekkingsreizen in de 16e en 17e eeuw er kunstenaars en wetenschappers aan boord meegingen om al tekenend alle ontdekkingen vast te leggen.
Tekenen is een goede manier om te reflecteren op wat je ziet. Bij de kunstenaars heb ik daarom het dagelijks tekenen naar waarneming geïntroduceerd: op het moment dat je een of twee tekeningen per dag maakt, zonder dat het iets hoeft te zijn, heb je aan het eind van de week een reeks van waaruit iets nieuws kan ontstaan. Het is belangrijk om als kunstenaar niet te wachten tot er een fantastisch idee bij je op komt, maar al makend te denken.
In Julia, Laura en Lambertine herkende ik een zekere nieuwsgierigheid die je nodig hebt om zo’n korte periode werkbaar en waardevol te maken.
Laura: Ook deden we met Arjan wekelijkse werkbesprekingen. Dat was heel interessant, want het gebeurt niet zo vaak dat iemand naar je werk kijkt die het nog nooit eerder heeft gezien. Het beperkte tijdsbestek dwingt je daarnaast om sneller tot keuzes en conclusies te komen.
Julia: Ik vond het verfrissend en fijn dat mijn werkproces onderbroken werd door die gesprekken. Je eigen gedachtegang werd daarmee regelmatig onderbroken, waardoor je niet in cirkelredenaties belandt.

Focus op grachtengroen en dresscode

Julia Lok, Lambertine van Veldhuizen en Laura Snijders
Julia Lok, Lambertine van Veldhuizen en Laura Snijders

Op welke manier heeft Naarden-Vesting jullie beïnvloed? 
Julia: Het tekenen naar waarneming heeft bij ons alledrie als basis gediend voor het ontwikkelen van ons werk en is daarmee rechtstreeks geïnspireerd op elementen uit het vestingstadje. Ik heb bijvoorbeeld een lijst gemaakt van monumentale bomen die je in de omgeving kunt vinden en contact gelegd met een houtwerkplaats in de buurt. 
Lambertine: De kozijnen van de galerie hadden een heel specifieke kleur, namelijk ‘grachtengroen’, en deze heb ik verwerkt in mijn schilderijen. 
Laura: Ik focuste me in het begin van de periode op het registreren en herkennen van een bepaalde kledingcode van de inwoners van Naarden-Vesting.

Hoe hebben jullie elkaar beïnvloed? 
Lambertine: Iets dat ik ook bij Julia zag, is dat we gewend zijn voor onszelf te bepalen dat we altijd met een bepaald materiaal of medium werken, waardoor er weinig ruimte overblijft voor invloeden van buitenaf. Laura laat juist zien dat dingen naast elkaar kunnen bestaan. 
Julia: Daar herken ik me wel in inderdaad, alsof je het nodig hebt je werk te limiteren en te categoriseren door het in een dichte box te stoppen. Wanneer ideeën niet in die box passen, denk je meteen: ‘Dat is geen goed idee,’ en voer je het dus niet uit. 
Laura: Ik snap niet helemaal wat jullie bedoelen. Zit ik dan in een glazen box? 
Julia: Een jaar of drie geleden raakte ik geobsedeerd door hout. Sindsdien werk ik altijd met hout en daaruit concludeerde ik: dit is wat ik doe. Tijdens Spacemakers kwam ik erachter dat tekenen me eigenlijk ook heel goed ligt en daarnaast heb ik ontdekt dat ik ook op een andere, meer indirecte wijze met hout kan werken door bijvoorbeeld stempels te maken. 
Lambertine: In mijn werkproces in Naarden-Vesting heb ik ook herontdekt dat ik als schilder blijf onderzoeken hoe ik schilderijen ruimtelijk kan maken, zonder het penseel weg te hoeven leggen en beeldhouwer te worden. 
Arjan: Het is heel mooi en onverwacht wat er gebeurde op een van de laatste dagen: Julia heeft naailes gehad van Laura en zat middenin de nacht textiel te knippen terwijl Lambertine aan het klussen was met hout en Laura verf aan het mengen was. Een ongelooflijk grappige samenloop van omstandigheden, hoe die kruisbestuiving ontstaat. Daar hoop je op!

De eigenwijsheid zit er nog steeds in

Arjan van Helmond Arjan van Helmond

Hoe hebben jullie de galerie omgetoverd van atelier tot tentoonstelling?
Arjan: Op de dag dat we de galerie zouden gaan inrichten werd ik ziek en heb ik een bevriende kunstenaar, Pim Blokker, gevraagd mij te vervangen. Hij bekijkt dingen met een humoristische blik en heeft met een frisse blik heel intuïtief gereageerd op wat hij zag. Op basis daarvan is Pim met de kunstenaars het werk in de galerie gaan plaatsen. 
Laura: Beneden hebben we gekozen om de werken die af zijn tentoon te stellen, waaronder twee schilderijen van Lambertine, twee sculpturale vormen van bedrukte stof van Julia en een veldbed dat ik opnieuw bekleed heb met stof die geïnspireerd is op toeristen in Naarden-Vesting. Op de eerste verdieping stellen we werken tentoon die nog in beweging zijn. Sommige zijn zelfs nog niet helemaal af.

Wat nemen jullie aan ervaring mee naar huis?
Arjan: Ik vind het heel sterk dat ondanks de kruisbestuiving in materiaal en skills, ieders vocabulaire overeind is gebleven. De drie kunstenaars hebben elk eigen ingrediënten omgevormd tot iets nieuws, maar de eigenwijsheid zit er nog steeds in. Dat vind ik een heel goede kwaliteit. 
Laura: Kickboksen! Daar ben ik hier mee begonnen en dat bevalt me goed. Wat ik ook hoop toe te passen als ik weer in mijn eigen atelier ben is de focus, zodat mijn werkproces verduurzaamt. 
Lambertine: Zowel in materiaalkeuzes als conceptuele vraagstukken heb ik geleerd om er ook op een andere manier naar te kijken en het experiment aan te gaan. Daarnaast kan ik ook nogal rondfladderen, maar als Julia en Laura geconcentreerd bezig waren kon ik dat ook veel beter. 
Julia: Het is lastig te zeggen, maar ik hoop dat ik het naar waarneming tekenen kan inzetten als ik vastzit en ik daarmee het project nieuw leven in blaas. 
Arjan: Ik vind het altijd heel inspirerend om met jonge kunstenaars te werken vanwege de onbevangenheid waarmee zij dingen aangaan. Het mooiste aan kunst maken is dat je de wereld om je heen kunt herontdekken. Momenteel doe ik zelf een residentie bij EKWC in Oisterwijk en daar stond voor de eerste twee weken op de planning: playing time. Die speelsheid zag ik terug bij de Spacemakers in Naarden-Vesting. Ik heb de neiging dat spelen te vergeten, dus dat hoop ik vast te houden!